نوربرت الیاس یكی از برجسته ترین (و متفاوت ترین) نظریه پردازان اجتماعی قرن بیستم بود، گرچه خود به ندرت داعیه طرح نظریه ای تازه داشت. الیاس م ...
نوربرت الیاس یكی از برجسته ترین (و متفاوت ترین) نظریه پردازان اجتماعی قرن بیستم بود، گرچه خود به ندرت داعیه طرح نظریه ای تازه داشت. الیاس می كوشید با برگزیدن و آمیختن عناصر پویای جامعه شناسی كلاسیك (به ویژه آرای وبر و زیمل) و عناصری از كشف های بزرگ روانكاوی فروید در كنار اندیشه های نوین ماركس به ریختن پایه های نظریه ای جامع راجع به جامعه بشری كه فراتر از تقابل های نخ نمای فرد/ جامعه و دولت / جامعه قرار گیرد نزدیك شود. نكته ای كه جامعه شناسی الیاس را از اكثر متفكران اجتماعی قرن گذشته متمایز می نماید، كوشش اوست در راه تلفیق وجوه علمی و عاطفی پژوهش در زمینه امور مربوط به آدمیان. مسئله این است كه عالم اجتماعی خواهی نخواهی جزیی از ابژه تحقیق «علمی» خویش است و كاوش در جامعه از سوی جامعه شناس لاجرم به قسمی خودكاوی می انجامد. الیاس برخلاف رویه معمول علمای اجتماعی كه آرمان خود را در فاصله گیری و پرهیز از درگیری (عاطفی و احساسی) می جستند تلاش می كرد در عین درگیری، از افتادن در دام ایدئولوژی ها و اسطوره های جدید بپرهیزد. «تنهایی دم مرگ» نخستین كتاب الیاس است كه به همت انتشارات گام نو در ایران منتشر شده است. «تنهایی دم مرگ» در كل از چهار بخش تشكیل شده است. ابتدا مقدمه ای درباره نوربرت الیاس به قلم رابرت فون كریكن _ كسی كه بیشترین كوشش را در راه معرفی آرای الیاس به عمل آورده _سپس گفتار «تنهایی دم مرگ» كه نخستین بار در ???? در آلمان انتشار یافت، بخش سوم نسخه بازبینی شده درس گرفتاری است با عنوان «پیر شدن و مردن: برخی مسائل جامعه شناختی» كه الیاس در ???? در یك كنگره پزشكی ایراد كرده است و در آخر پیوستی آمده با عنوان «سیاست مرگ: الیاس، فوكو، آگامبن» به قلم امید مهرگان كه در آن تلاش شده قرائتی بر مبنای آرای جورجو آگامبن (فیلسوف معاصر ایتالیایی) از برخی وجوه آرای الیاس به دست داده شود. الیاس در «تنهایی دم مرگ» به ما یادآوری می كند كه در واقع نه خود مرگ بلكه آگاهی از مرگ است كه برای آدمیان مسئله می آفریند. مسائل ناشی از مرگ پرسش هایی است كه زندگان را، اعم از محتضران و بازماندگان، به منتها درجه درگیر می كند. مضمون اصلی كتاب الیاس موضوع «سركوب و واپس راندن مرگ از عرصه آگاهی (فردی و جمعی) و از صحنه حیات اجتماعی است». نكته این است كه طی «فرآیند گسترش تمدن» (كه عنوان مهمترین كتاب الیاس نیز است) مردن هر چه بهداشتی تر شده است مع الوصف الیاس به یاد آدمیان متمدن عصر جدید می آورد كه این «بهداشتی شدن» در عین حال به غربت محتضران و تنهایی دم مرگ دامن زده است، بهداشت جسمانی با نوعی انزوای عاطفی گره خورده است، انزوایی كه در متن شكل بندی های اجتماعی جدید رفته رفته معنایی «سیاسی» یافته است، با دلالت ها و استلزام هایی كه مهرگان در «پیوست» پایانی كتاب به بسط و واكاوی آنها پرداخته است. الیاس از ما، از خویشان و پزشكان و پرستاران محتضران، می پرسد كه آیا كار ما به جایی نرسیده كه مراقبت از «خود» بیماران را گهگاه فدای مراقبت از اندام های ایشان می كنیم، چنانكه گویی تمدن جدید با تكه تكه كردن تن، آن هم به مدد پیشرفته ترین و پیچیده ترین ابزارهای علمی، كلیتی را كه به آن پاره ها هویت بشری می بخشد در بوته نسیان نهاده است.
We are using technologies like Cookies and process personal data like the IP-address or browser information in order to personalize the content that you see. This helps us to show you more relevant products and improves your experience. we are herewith asking for your permission to use this technologies.
